Wat is het paneeltype van je monitor?

Het schermpaneel is het onderdeel van je monitor dat het beeld weergeeft. Dit is kort gezegd het belangrijkste onderdeel van je beeldscherm. De 3 bekendste paneeltypes zijn IPS, TN en VA, die gebruik maken van lcd technologieën. Deze hebben een laag met achtergrondverlichting, zoals gebruikelijk in lcd schermen. Het vierde en nieuwste paneeltype is OLED. Bij dit type lichten de pixels zelf op. Elk paneeltype beïnvloedt de beeldkwaliteit en biedt eigen voor- en nadelen, afhankelijk van je gebruik.

Daar waar IPS, TN en VA panelen achtergrondverlichting gebruiken, geven de pixels op een OLED paneel zelf licht. Hierdoor past het scherm zelf de helderheid van de pixels aan voor de beste weergave. Kleuren, details en contrasten ogen veel levendiger dan op een paneel met lcd technieken. Echt zwart is dus echt zwart. Het nadeel? OLED monitoren zijn momenteel nog lastig verkrijgbaar en zijn bovendien erg prijzig. Daarnaast branden OLED panelen sneller in bij statische beelden en een lange weergave. Bij normaal gebruik is dit zeldzaam, maar houd dit in je achterhoofd.

IPS staat bekend als het beste paneeltype dat de lcd techniek gebruikt. Naast de helderste beeldweergave hebben IPS panelen ook de breedste kijkhoek van maximaal 178 graden. Zo zie je vanuit bijna iedere kijkhoek dezelfde scherpe beelden. IPS panelen hebben een lage verversingssnelheid als groot nadeel. Dit betekent dat er strepen ontstaan achter een snel bewegend voorwerp, ook wel ghosting genoemd. Dit maakt IPS geschikt voor beeldbewerking en het kijken van films, maar minder geschikt voor gaming.

Het VA paneel is het perfecte gemiddelde tussen IPS en TN. VA heeft een bredere kijkhoek en scherpere kleuren dan een TN paneel en een hogere verversingssnelheid dan een IPS paneel. De voordelen van een VA paneel zijn de hoge contrast- en zwartwaarden. Hierdoor is het verschil tussen donker en licht goed te zien. Het nadeel van VA panelen is dat ze een hoge reactietijd hebben. VA panelen reageren minder snel op veranderingen, waardoor snelle bewegingen onscherper zijn.

TN panelen zijn populair onder gamers. Dit paneeltype is goedkoper om te produceren en heeft een hogere verversingssnelheid dan IPS en VA. Naast de hoge verversingssnelheid, hebben TN panelen ook de laagste reactietijd. Hierdoor veranderen de pixels binnen 1 of 2 milliseconden van kleur, waardoor de bewegingen levensecht lijken. Deze prestaties gaan wel ten koste van de beeldkwaliteit en de kijkhoek. Kleuren ogen fletser en beelden zijn minder scherp wanneer je niet direct voor het scherm zit.